What happens in Veenhuizen stays in Veenhuizen

Vanuit stichting Reclame Maken Voor Jezelf - en ook al voordat de stichting een stichting was werken we een aantal jaren achter elkaar met de jongeren in de instelling in Veenhuizen. Omdat we na de eerste ronde workshops meteen al het vertrouwen krijgen van de coördinatoren in de instelling, mogen we onze workshops zonder begeleiders geven. Dus zonder 'ogen' van medewerkers van de instelling.
Dat is extra spannend. De groep jongeren weet natuurlijk dat wij aan hen 'overgeleverd' zijn. Dus ze proberen ons nog wat extra uit. Laten lastig en soms ook moeilijk te begrijpen gedrag zien. Werken in eerste instantie alleen maar tegen. Maar omdat wij steeds maar niet de strijd met hen aangaan en accepteren wat er in het moment gebeurt, doorstaan we dat vrij moeiteloos. Wat overigens niet wil zeggen dat het altijd even makkelijk is. Sommige jongeren zijn heel toegankelijk en benaderbaar. Andere staan in eerste instantie helemaal niet open. En juist voor die laatste is het zo belangrijk en goed om onze workshops te doen. Om iets van zelfinzicht te krijgen. Een beeld van hun talenten, capaciteiten en hun goede eigenschappen. 
Steeds weer zien we op een gegeven moment de sfeer de goede kant op kantelen. En dan gebeuren er wondertjes. Jongeren openen zich. Nemen ons mee in hun avonturen, hun leven, hun ellende soms ook. Vertellen waar ze vandaan komen, hoe de relatie met hun moeder, hun vader, hun broers, zusjes, half- en stiefzussen en -broers is. 
Dat zijn eigenlijk altijd verhalen van gebroken gezinnen, alcohol-, drugs- en sociaal-maatschappelijke problemen van ouders. Soms al generaties lang. Het gaat over armoede, over schulden, over niet los kunnen komen van de gewoontes en verwachtingen in families en gezinnen. Het gaat vooral ook over niet gezien worden. Door ouders, door school, door maatschappelijke instanties. Onbegrip vaak en soms ook onwil. 
Maar hoe triest en deprimerend de verhalen ook zijn, we lachen ook wat af. Op het moment dat er moppen getapt worden of grappen over en met ons gemaakt worden, kan het niet meer stuk. Dan is de sfeer zo goed dat bijna alles kan. Dan ontstaat er bijvoorbeeld ruimte om het eens over kernwaarden te hebben. Wat dat zijn en waarom die zo belangrijk zijn in je leven. De meest jongeren begrijpen dat heel goed en herkennen het ook. Ook in de wereld van criminaliteit zijn er natuurlijk hele sterke waarden. 'Snitchen' (verklikken) is een doodzonde. En dus een hele sterke waarde. Net als broederschap. Eerlijkheid richting je vrienden.
De gesprekken daarover zijn onvergetelijk. Zo zie ik een jongere op een gegeven moment de kernwaarde 'zorgzaam' opschrijven. Gefascineerd vraag ik hem waarom hij juist die waarde benoemt. En dan vertelt hij het verhaal achter de overval die hij ooit pleegde. De details kan ik hier niet noemen, maar het kwam er op neer dat hij al veel te jong voor zijn zusje moest zorgen. Alleen. Zonder ook maar iets van hulp of financiële ondersteuning. Tja...