Zoals beloofd - de foto van Sipke de hond. Jaren geleden vastgelegd door de schoolfotograaf toen mijn vrouw hem toevallig (?) had meegenomen naar school. En over school gesproken, ik kwam dus, niet geheel toevallig, op de website van IMCWeekendschool terecht. En ik was meteen verkocht. Voor wie ze niet kent: IMCWeekendschool zorgt voor lessen in kunst, cultuur en wetenschap in arme wijken van een aantal grote steden. De gedachte is dat kinderen daardoor intrinsiek gemotiveerd raken en daardoor hun schoolloopbaan bewuster vormgeven. Dat klinkt natuurlijk heel mooi en in dit geval is dat ook echt zo. 
Op die weekendscholen wordt de nieuwsgierigheid van kinderen gevoed door gastdocenten die daar vrijwillig lesgeven. Architecten, cardiologen, journalisten, rechters, sterrenkundigen, je kunt het zo gek niet verzinnen of ze geven er les. Leerlingen starten in groep 7 en gaan dan drie jaar lang op zondag naar school. Ik geef er zelf al sinds 2007 ons vak: Reclame maken voor jezelf. 
Dat is namelijk het mooie: wanneer ik onze lessen aanbiedt, is IMCWeekendschool meteen enthousiast. We hebben inmiddels - vanaf 2009 samen met fotograaf Jaap Stahlie - wel zo'n 500 weekendschool-leerlingen lesgegeven. De laatste jaren niet alleen in Amsterdam-Noord, maar ook in Rotterdam-Delfshaven en Groningen. Prachtige gedichten hebben ze allemaal geschreven en Jaap heeft ze jaar na jaar steeds geweldig geportretteerd. In de loop van de jaren heeft het vak zich mede door deze lessen steeds verder en dieper ontwikkeld.
Maar ondertussen komen de lessen in de jeugdinstelling nog steeds niet van de grond. Dat zit me dwars. Dus na een jaar of twee van lessen op de weekendschool, bied ik onze workshops opnieuw aan de instelling aan. Dan blijken er ineens wel mogelijkheden te zijn. En wel in de vakantieperiode. Want ook in zo'n instelling volgt de school gewoon het landelijke vakantierooster. Erg onhandig, want daardoor moeten er alternatieve activiteiten aangeboden worden aan de jongeren. Anders gaan die zich stierlijk vervelen en dat is de aanloop naar spanning, geruzie en meer. Dus wij mogen eindelijk onze workshop daar gaan doen. Dat is een op z'n zachtst gezegd nogal leerzame ervaring. 

Mooi. Het idee is er. De naam is er. Wat nu? Zoals elke 'createur' weet is het bedenken van ideeën niet het moeilijkste. Het begin eigenlijk pas daarna. Dat goede idee in praktijk brengen. En het dan steeds beter maken. Tot het helemaal is uitgekristalliseerd. 
Ik werk het plan voor Reclame maken voor jezelf uit en bespreek het met R. Het idee is om dit met de jongeren in de jeugdinstelling te gaan doen en hen zo te handvatten te geven om op een positieve manier naar zichzelf te kijken. R. vindt het een topidee en belooft om in de organisatie te gaan bespreken hoe en waar dit een plek kan krijgen. Na korte tijd komt hij met een voorstel: Het lijkt hen het best om Reclame maken voor jezelf een plekje te geven in het programma van de interne school. 
Zo raak ik in gesprek met de schooldirecteur van de instelling. Je moet je voorstellen dat dit niet zomaar een school is. Het is vervolgonderwijs, maar dan op alle niveaus- van vmbo-kade tot en met havo/vwo. In kleine groepen. Ik krijg na een aantal gesprekken en een halve dag meelopen diep respect voor de professionals die hier lesgeven. Wat een betrokkenheid. Wat een inzicht. Wat een observatievermogen. En bovenal wat fantastisch en bewonderenswaardig moedig om met deze jongeren - ieder op zijn eigen manier - vooruitgang te boeken.
Jammer genoeg lukt het niet om op de interne school te starten met Reclame maken voor jezelf. Het blijkt te ingewikkeld om het in te passen in het lesrooster. Balen. Maar ondertussen ben ik, geraakt door wat er in de instelling gebeurt en daardoor geïnspireerd, wat gaan rondneuzen op het internet. En daar stuit ik op iets wat mij direct aanspreekt. Wat zeg ik, waarvan ik denk: hier moet ik meteen iets mee. Wat dat is? Vertel ik binnenkort.

Hoe zou het zijn als je jongeren in een jeugdinstelling helpt om op een andere manier naar zichzelf te kijken? Dat is de vraag waarmee ik rondloop. Wat gebeurt er als je die jongeren op een inspirerende, bij hen passende manier prikkelt om zichzelf anders te zien dan een groot deel van de samenleving doet? Het antwoord op die vragen dient zich dus aan tijdens die wandeling met Sipke de hond (volgende keer een foto van hem). Het ligt - zoals zo vaak - zo voor de hand dat ik het in eerste instantie niet zie liggen.
Het idee ontwikkelt zich rondom het fenomeen 'reclame'. Want wat is de kern van de reclame - in welke vorm dan ook? Positieve kenmerken van een product of dienst op een bijzondere manier over het voetlicht brengen. Ik bedoel maar, als zelfs onze belastingdienst het kan - Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker - dan moet het voor alles mogelijk zijn om die positieve kenmerken te vinden en te benoemen.
Daar denk ik de rest van die wandeling, met zo nu en dan een dankbare blik richting Sipke, verder over na. Okay. Dat mechanisme, kan ik dat zo omvormen dat ook jongeren die vastzitten er iets mee kunnen? Hoe geef ik dat zo vorm dat zij aan de slag willen met die vorm van naar jezelf kijken. Reflecteren op jezelf zal waarschijnlijk niet bovenin hun prioriteitenlijst staan. Sterker, als je in zo'n omgeving bent en standaard deel uitmaakt van een van de groepen waarin de jongeren worden ingedeeld, gaat het allereerst om positie en zelfbehoud. 
Toch moet er ruimte zijn om op een creatieve manier met die zelfreflectie aan de slag te gaan. Daarvan ben ik overtuigd. Als ik thuis ben, besluit ik om het idee verder uit te werken. Te beginnen met een goede naam. Een naam die alle jongeren snappen. En die meteen ook iets zegt over wat het is. Reclame; reclame ontwikkelen over je beeld van jezelf. Nee dat is niks. Naar jezelf kijken op de reclamemanier. Nee, veel te lang. Reclame voor jou - ook niet goed. Reclame & zelfreflectie. Dat is veel te ingewikkeld. Reclame maken voor jezelf. Ja! Ja, dat is het. Eenvoudig, niet te lang. En precies wat het is. Nou nog uitwerken. Want wat ga je dan doen? En met wie doe je dat? Dat vertel ik binnenkort. (foto: pexels.com - Amine M'siouri)